"bayan"

Elbette "bayan" sözcüğü Türkçe'de var. Ancak cinsiyet bildiren "kadın" ya da "dişi" sözcüğüyle eşanlamlı değil. "Bayan" bir ünvan, bir hitap sözüdür. "Bayan Ayşe Aksoy" diye hitap ettiğimiz bir kadına, toplum içinde belli bir mesafede durduğumuzu, saygı duyduğumuzu, nezaket kurallarına son derece dikkat ettiğimizi ifade eder.

"Bayan" sözcüğü son yıllarda birebir "kadın" sözcüğü yerine kullanılmaya başlandı.

Bayan reyonu, bayan ayakkabısı, bayan parfümü

Temelde iyi niyetli olarak "daha nazik olma" çabası içeren bu anlam kaydırması aslında "iyi niyetli olmayan" bazı davranış ve düşünceleri kamufle etmeye çalışıyor olabilir mi? Kadına "kadın" demek kaba bir tanımlama mıdır? Yoksa kadına "kadın" dediğimizde mesafe ve nezaket kurallarının yok sayıldığı üçüncü bir tür mü kastediliyor? Mesela "kadın" denince kadınlık organı olan insan dişisi, "bayan" denince topuklu ayakkabı giyen (ve böylece cinselliği sembolikleştirilip, erişilmez olduğu ima edilen) insan dişisi (karımız, bacımız, öğretmenimiz... gibi) anlamları yükleniyor olabilir mi?


"Bayan" sözcüğü daha çok eğitimli (ya da kendini öyle göstermek isteyen) erkekler tarafından ve kendini "bayan" olarak lanse etmek isteyen (niyeyse) kadınlar tarafından kullanılıyor.

"Nerde ineceksiniz bayan?"

"Belediye bizim gibi bayanların da katılacağı kurslar...."

"Bayan seyircilerimizden gelen yoğun talep üzerine ....."