"R2"

R2 şeklinde yazılınca ürün kodu gibi duran kelime son zamanlarda sıkça duyduğumuz doğu şifacılık yöntemlerinden biri olan "reiki" aslında. Yine buz dansçısı şarkıcı kızımız geçen akşam Okan Bayülgen'in programında Türkçemiz'e şahane bir telaffuz kazandırdı. "R2 yapıyorum", "R2 yapacağım" vb. Vurguyu başa alarak ve kelimenin içindeki "-i-ki" hecelerini de rakam gibi okuyarak kelimeyi şu hale getiriyor ya, pes!

HASİBE EREN'E NOT: Avrupa Yakası dizisindeki Makbule rolünde vurguları ve uzatmaları yanlış kullanınca bizi çok eğlendiriyordunuz. Şimdi size bir rakip çıktı. Üstelik doğaçlama yapıyor...

"ay ne kadar banel!"

Magazin programında şarkıcı-buz dansçısı kızımızın ileri Türkçe bilgisini herkese gösterdiği anın repliği.

"Banal" diyemeyen kızımız "banel" diyerek Türkçe'de Olmayan Sözcükler Sözlüğü'ne yeni bir madde kazandırdı. "Bayağı, sıradan" anlamına gelen "banal" kelimesini ne ya da kim için kullandı, hatırlamıyorum ama kendini hayli "banal" konuma soktuğu kesin...

"bayan"

Elbette "bayan" sözcüğü Türkçe'de var. Ancak cinsiyet bildiren "kadın" ya da "dişi" sözcüğüyle eşanlamlı değil. "Bayan" bir ünvan, bir hitap sözüdür. "Bayan Ayşe Aksoy" diye hitap ettiğimiz bir kadına, toplum içinde belli bir mesafede durduğumuzu, saygı duyduğumuzu, nezaket kurallarına son derece dikkat ettiğimizi ifade eder.

"Bayan" sözcüğü son yıllarda birebir "kadın" sözcüğü yerine kullanılmaya başlandı.

Bayan reyonu, bayan ayakkabısı, bayan parfümü

Temelde iyi niyetli olarak "daha nazik olma" çabası içeren bu anlam kaydırması aslında "iyi niyetli olmayan" bazı davranış ve düşünceleri kamufle etmeye çalışıyor olabilir mi? Kadına "kadın" demek kaba bir tanımlama mıdır? Yoksa kadına "kadın" dediğimizde mesafe ve nezaket kurallarının yok sayıldığı üçüncü bir tür mü kastediliyor? Mesela "kadın" denince kadınlık organı olan insan dişisi, "bayan" denince topuklu ayakkabı giyen (ve böylece cinselliği sembolikleştirilip, erişilmez olduğu ima edilen) insan dişisi (karımız, bacımız, öğretmenimiz... gibi) anlamları yükleniyor olabilir mi?


"Bayan" sözcüğü daha çok eğitimli (ya da kendini öyle göstermek isteyen) erkekler tarafından ve kendini "bayan" olarak lanse etmek isteyen (niyeyse) kadınlar tarafından kullanılıyor.

"Nerde ineceksiniz bayan?"

"Belediye bizim gibi bayanların da katılacağı kurslar...."

"Bayan seyircilerimizden gelen yoğun talep üzerine ....."