7.6.08

"insan canlısı"

"Dost canlısı" ya da "arkadaş canlısı" gibi bir çağrışım yapıyor değil mi? Proaktif düşünme hakkında bir kitapta rastladım. Bu kitaba paralel eğitim veren eğitmenin de "insan canlısı" tamlamasını kullandığını duyunca, Türkçe'ye böyle bir terim kazandırıldığını öğrendim. Kitapta şöyle geçiyor:

İnsan canlısı olan bizler, kendi yaşamımızın tek sorumlusuyuz.


Burada cümlenin anlamına bakacak olursak, "insan canlısı" yerinde doğrudan "insanoğlu" veya "ademoğlu" sözcüklerinden birini koyabiliriz. Eğitmenin de "insan canlısı şöyledir, böyledir" şeklinde insanın zaaflarına değinen ifadelerinde yine "insanoğlu" sözcüğünü kullanması daha doğru olurdu. "İnsan canlısı" dendiğinde ne anlamalıyız? "Kedi yavrusu" ya da "saksı bitkisi" gibi, belli bir canlı türünü tanımlayan bir tamlama galiba. Ya da Ingilizce'deki "human being" sözünün kötü bir çevirisi...

"ıkınımsal"

Bir yaşıma daha girdim... Akademik bir bildiri sunan bir Yard. Doç. Dr. Zülfükar Sayın'ın konuşmasında duydum bu sözcüğü. Melih Gökçek'in Ankaralılar'a hediyesi (?!) yeni Ankara logosunun anlambilimsel analizi sırasında birkaç kez "ıkınımsal" sözcüğü kullanılınca, bu sözlüğe koymak gerektiğini düşündüm. Türkçe sözlükte böyle bir kelime yok. Ancak gramer olarak yanlış değil. "Ikınmak"tan türetilmiş. İte kaka şirin gösterilmeye çalışılan, sahip olmadığı anlamların zorla yüklenmeye çalışıldığı logoyu hazırlanayan ve kamuoyu karşısında savunanların tavrı böyle tanımlanıyor.